• Tarnów uzyskał prawa miejskie 7 marca 1330 roku na podstawie dokumentu wystawionego przez kancelarię króla Władysława Łokietka
• Znane jest nie tylko ze swojej bogatej historii, ale również z przepięknego położenia.
• Roman Czejarek i Sława Bieńczycka odwiedzili Tarnów, aby opowiedzieć naszym słuchaczom o tym wyjątkowym mieście. Tarnów stał się także pierwszym przystankiem tegorocznego Familijnego Pikniku Lata z Radiem.

Gdyby nie król Władysław Łokietek, to… nie byłoby Tarnowa. - To jest właśnie ten król, który pozwolił Spycimirowi Leliwicie zbudować to miasto. Spycimir był niezwykłym człowiekiem, ponieważ od zwykłego rycerza zrobił oszałamiającą karierę na dworze królewskim. Wykonywał też swoją robotę, tj. walczył pod Płowcami, był dyplomatą, brał udział w zjazdach wyszehradzkich i został wojewodą krakowskim. Miasto założył na podstawie przywileju lokacyjnego wydanego przez Władysława - opowiada Andrzej Szpunar, miłośnik i znawca regionu.

- Wiedział, że to jest miejsce, które leży na skrzyżowaniu dwóch ważnych szlaków: wschód-zachód i północ-południe. Dzięki temu miasto rozwijało się, handlując ze wschodem przez Ruś i z południem przez Węgry - dodaje gość Jedynki.

Z kolei hetman Jan Tarnowski stworzył tu nowoczesny - w renesansowym sensie - ośrodek miejski. - Średniowieczny Tarnów został zmieniony w dobrze zagospodarowane miasto. Wprowadzono m.in. cały zespół przepisów dotyczących straży pożarnej. Nieszczęściem ówczesnych miast były pożary, Tarnów też ich doświadczył parę razy, w związku z tym hetman napisał odpowiednią instrukcję i powołał w Tarnowie straż pożarną - zauważa Andrzej Szpunar.

Przez kilka miesięcy Tarnów był też, można tak powiedzieć, nieoficjalną stolicą Węgier. Jak to się stało? - Na Węgrzech zapanował dynastyczny zamęt, było kilku pretendentów do tronu. Jeden z nich, król Jan Zapolya, czując się zagrożony, postanowił schronić się w Polsce, w Tarnowie, na zamku u hetmana Jana Tarnowskiego. Trwało to pół roku i stąd były rozsyłane listy na całą Europę. Zapolya szukał poparcia w celu powrotu na Węgry i odzyskania korony - słyszymy.

🔸#LatoZRadiem prosto z Tarnowa! Dołączajcie do nas na miejscu! #FamilijnyPiknik startuje o 11:00 🌞 pic.twitter.com/2a6WKRUhdD

— Jedynka – Program 1 Polskiego Radia (@RadiowaJedynka) June 25, 2022

Bractwo Kurkowe broniło Tarnowa

Tarnów znany jest także z Bractwa Kurkowego. - Bractwo powstawało zawsze wtedy, kiedy powstawało miasto (…). Jak miasto wzbogaciło się, musiało bronić się przed różnymi najeźdźcami. Wtedy też strzelali, a zaczynali to robić do ptaków, te ptaki nazwano kurami i stąd nazwa Bractwo Kurkowe - przybliżają Andrzej Sasak i Roman Korczak.

- W Tarnowie Bractwo Kurkowe istniało legalnie do 1795 roku, aż Polska została rozebrana trzecim rozbiorem. Zaborcy powiedzieli: "Jesteście dla nas niebezpieczni". To byli tacy terytorialsi, którzy nie opuszczali murów miasta, tylko ich bronili. Byli więc niebezpieczni dla zaborców ze względów przygotowania wojskowego oraz patriotycznego - wyjaśniają.

Bractwo Kurkowe powróciło do Tarnowa w 1845 roku. Władze austriackie zgodziły się na jego reaktywację na podstawie starań mieszkańców miasta. - Jednak pozwolono im tylko i wyłącznie strzelać. Nie wyrażono zgody na prowadzenie działalności społeczno-patriotycznej - mówią goście audycji. Podczas II wojny światowej, kiedy Tarnów został zajęty, Bractwo Kurkowe zostało ponownie zlikwidowane. Jego kolejna reaktywacja nastąpiła w 1996 roku, a swoją siedzibę ma teraz w Pałacyku Strzeleckim.

- Ten historyczny budynek w Parku Strzeleckich, niedaleko Rynku, wypełniamy również sztuką współczesną – zwraca uwagę Ewa Łączyńska-Widz, która dodaje, że aktualnie można tu obejrzeć wystawę, która całkiem niedawno była prezentowana w Pawilonie Polskim na Expo 2020 w Dubaju.

🔸 Jest najpiękniej, a dopiero zaczynamy❗️ pic.twitter.com/fZkyBd2M3n

— Jedynka – Program 1 Polskiego Radia (@RadiowaJedynka) June 25, 2022

"Panorama siedmiogrodzka" na dworcu

Jak długo Jan Styka malował "Panoramę siedmiogrodzką"? Aż przez sześć miesięcy. Można ją obejrzeć, a przynajmniej jej fragmenty, na dworcu kolejowym w Tarnowie. - Na początku XX wieku, na linii Kraków-Lwów, stanął tu dworzec trochę wzorowany na lwowskim dworcu. Jest to jeden z najpiękniejszych dworców w Polsce - twierdzi Adam Bartosz.

Na dworcu znajduje się galeria zarządzana przez Muzeum Okręgowe w Tarnowie, a w niej możemy obejrzeć stałą wystawę poświęconą "Panoramie siedmiogrodzkiej". - Węgrzy zwrócili się do Jana Styki z propozycją, żeby namalował panoramę, która odnosiłaby się do jakiegoś ważnego wątku w historii Węgier. Podpisano z nim umowę, z której ostatecznie się nie wywiązano. Styka zabrał panoramę z Węgier (…). Obraz przewiózł do Warszawy i pociął go.

- Tutaj mamy całą panoramę na czarno-białej fotografii, zaznaczone są części, które udało się odnaleźć. Do tej pory zidentyfikowano 42 fragmenty - dowiadujemy się.

Urząd, muzeum i…

Jak się okazuje, w ratuszu w Tarnowie znajduje się nie tylko miejscowy urząd, ale również Muzeum Okręgowe. - Są tam zbiory i ekspozycje z bronią i portretami sarmackimi. Jest też piękna wieża ratuszowa, na którą można wejść (…). Mamy tutaj wyjątkowy mechanizm zegarowy, który działa już od setek lat. Na wieży ratuszowej mamy również hejnał tarnowski. Gramy go w każde południe - zdradza Marcin Sobczyk, dyrektor Wydziału Kultury Urzędu Miasta Tarnowa.

Maria Zawada-Bilik z Biura Promocji i Współpracy Zagranicznej dodaje, że ratusz jest wizytówką Tarnowa. - Jest to przepiękna budowla (…). W środku znajdują się zbiory sreber, porcelany i ceramiki sanguszkowskiej, o którą muzeum bardzo dba. Jest tu także największa w Polsce kolekcja portretu sarmackiego. Mamy również 14 maszkaronów, a każdy z nich jest inny i równie straszny - twierdzi.

Nieopodal znajduje się Ławeczka Poetów, która upamiętnia Zbigniewa Herberta, Agnieszkę Osiecką i Jana Brzechwę. Tarnów może pochwalić się też najstarszym w Polsce Muzeum Diecezjalnym.

- To wyjątkowe, najcudowniejsze miejsce w Tarnowie - zauważa ks. Piotr Pasek. - W tym miejscu znajdowała się pierwsza szkoła kolegiacka z 1400 roku. Wysoki poziom edukacyjny tej jednostki sprawił, że w XVII wieku została podniesiona do rangi filii Akademii Krakowskiej (…). Do takiej szkoły mogli przychodzić bogaci mieszczanie, ale również wszyscy ci, którzy wyrażali chęć zdobywania wiedzy, ponieważ to była szkoła parafialna - wskazuje.

☀️ 📻 Na Pikniku Rodzinnym #LatoZRadiem w Tarnowie Piotr Galus prowadzi właśnie Gimnastykę Popołudniową "SPRAWDŹ SIŁĘ".💪🏻

⛱ A już za kilka chwil Zbyszek Kozłowski z Polskiego Radia Dzieciom poprowadzi "Rodzinne zagadki bajkowe".🎈

Zapraszamy!🎉

WIĘCEJ: https://t.co/Fg7xhYkvRo pic.twitter.com/mjwFZxQTnU

— Polskie Radio (@polskieradiopl) June 25, 2022

Szlaki kolejowe i rowerowe

Marcin Pałach z Tarnowskiej Organizacji Turystycznej poleca odwiedzić okolice Tarnowa. - Góra Świętego Marcina to najdalej wysunięta na północ część Karpat, które ciągną się aż do Rumunii. Z Tarnowa w kierunku południowym biegnie trasa kolejowa "kryniczanka", najpiękniejsza w Polsce i jedna z najpiękniejszych w Europie, a wzdłuż niej za kilka lub kilkanaście lat być może powstanie Velo Biała, czyli autostrada rowerowa w kierunku południowym - tłumaczy.

Już teraz dwie tego typu trasy przecinają szlaki rowerowe w okolicach Tarnowa - Velo Dunajec i Velo Metropolis, skąd możemy dojechać m.in. do Krakowa czy Zakopanego.

   

Uważajmy na upały

Do Polski, w tym także do Tarnowa, dotarła fala upałów. Powinny na nie uważać m.in. osoby podróżujące po naszym kraju. - Przed taką podróżą należy być wypoczętym. Jeśli nie mamy pojazdu, który jest wyposażony w klimatyzację, warto zadbać o to, żeby być wyspanym i mieć pełne predyspozycje do tego, żeby zareagować, kiedy potrzeba. To jest podstawa, żeby prowadzić pojazd w sposób bezpieczny. Wtedy dotrzemy do celu - podpowiada Jerzy Mika z Wojewódzkiego Inspektoratu Transportu Drogowego w Krakowie.

Jerzy Mika przyznaje, że także nawadnianie się jest rzeczą podstawową. - Powinniśmy uzupełniać te płyny i to z częstotliwością co godzinę - dopowiada.

- W Polsce mamy upały 30 stopni Celsjusza w cieniu. Musimy uważać na to, co jemy i zwłaszcza pijemy. W te upalne dni proponuję przyswajać lekką owocową dietę oraz pić małymi łykami. Jeżeli wypijemy całą szklankę lub dwie, to tylko nerki zaczną pracować i szybko popędzimy do toalety. Natomiast kiedy przez cały dzień będziemy pili małymi łykami, nasze jelita będą przyswajać wodę i ona przedostanie się do naszych komórek - zwraca uwagę Paweł Galus, prowadzący poranną gimnastykę w Polskim Radiu.

Gdzie pojedzie "Lato z Radiem"?

Kultowy sygnał "Lata z Radiem", polka Dziadek, zabrzmi w kolejnych tygodniach w Uniejowie (2.07), Działoszynie (9.07), Ostrołęce (16.07), Myślenicach (23.07), Sieradzu (6.08), Stegnie (13.08), Legnicy (20.08) i Jakuszycach (27.08). Ale nie tylko "Lato z Radiem" zagra z piknikowego studia. Podczas naszych spotkań będzie można posłuchać i obejrzeć wyjątkowe audycje muzyczne Jedynki, a najmłodsi i ich rodzice będą mogli wziąć udział w specjalnej audycji Polskiego Radia Dzieciom. 

"Lato z Radiem" na antenie Programu 1 Polskiego Radia codziennie, od poniedziałku do soboty, w godzinach 9.00-12.00. Słuchaj też na stronie www.latozradiem.pl oraz w aplikacji mobilnej "Lata z Radiem".

Czytaj także:

• Rowerem po Tarnowie i okolicach. Ruszył Peleton "Lata z Radiem"
• Bezpieczne wakacje nad wodą. "Lato z Radiem" nad Jeziorem Białym

***

Tytuł audycji: Cztery pory roku

Prowadzili: Roman Czejarek i Sława Bieńczycka

Goście: Andrzej Szpunar (miłośnik i znawca regionu), Andrzej Sasak i Roman Korczak (Bractwo Kurkowe), Ewa Łączyńska-Widz, Adam Bartosz, Marcin Sobczyk (dyrektor Wydziału Kultury Urzędu Miasta Tarnowa), Maria Zawada-Bilik (Biuro Promocji i Współpracy Zagranicznej Urzędu Miasta Tarnowa), ks. Piotr Pasek, Marcin Pałach (Tarnowska Organizacja Turystyczna), Jerzy Mika (Wojewódzki Inspektorat Transportu Drogowego w Krakowie), Paweł Galus (Polskie Radio), Agnieszka Ciecierska (Polskie Radio), Zbyszek Kozłowski (Polskie Radio Dzieciom)

Data emisji: 25.06.2022  

Godzina emisji: 9.00-12.00

DS